Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to punish one

  • 1 adversa

    ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., with in or dat.:

    illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

    Ter. Eun. 2, 3, 51:

    in quamcunque domus lumina partem,

    Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

    malis numen,

    Verg. A. 4, 611:

    huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

    Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—
    B.
    Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

    classem in portum,

    Liv. 37, 9 Drak.:

    terrae proras,

    Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

    Colchos puppim,

    Ov. H. 12, 23.— Absol.:

    profugi advertere coloni,

    landed, Sil. 1, 288;

    hence also transf. to other things: aequore cursum,

    Verg. A. 7, 196:

    pedem ripae,

    id. ib. 6, 386:

    urbi agmen,

    id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

    Scythicas advertitur oras,

    Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).
    II.
    Fig.
    A.
    Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

    si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

    Plaut. Mil. 1, 1, 39:

    nunc huc animum advortite ambo,

    id. ib. 3, 1, 169:

    advertunt animos ad religionem,

    Lucr. 3, 54:

    monitis animos advertite nostris,

    Ov. M. 15, 140:

    animum etiam levissimis rebus adverterent,

    Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

    ut animum advertant, ne quos offendant,

    Cic. Off. 2, 19, 68:

    adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

    Liv. 4, 45.—
    B.
    Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

    et hoc animum advorte,

    Plaut. Ps. 1, 3, 43:

    hanc edictionem,

    id. ib. 1, 2, 10:

    haec animum te advertere par est,

    Lucr. 2, 125:

    animum adverti columellam e dumis eminentem,

    Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

    Postquam id animum advertit,

    Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

    quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

    Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

    ut etiam possumus hinc animum advertere,

    as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

    postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

    Ter. Phorm. 5, 8, 16:

    animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

    Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

    quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

    Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

    qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

    attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

    donec advertit Tiberius,

    Tac. A. 4, 54:

    Zenobiam advertere pastores,

    id. ib. 12, 51:

    advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

    id. ib. 13, 54:

    quotiens novum aliquid adverterat,

    id. ib. 15, 30 al.:

    hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

    Plin. 8, 10, 10, § 29:

    ut multos adverto credidisse,

    id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

    animis advertite vestris,

    Verg. A. 2, 712:

    hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

    Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—
    C.
    To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

    gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

    Tac. A. 1, 41:

    octo aquilae imperatorem advertere,

    id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—
    D.
    To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

    non docet admonitio, sed advertit,

    i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

    advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 48.—
    E.
    Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

    in P. Marcium consules more prisco advertere,

    Tac. A. 2, 32:

    ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

    id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,
    1.
    adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).
    A.
    In gen.:

    solem adversum intueri,

    Cic. Somn. Scip. 5:

    Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

    Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

    antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

    Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

    quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

    Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

    L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

    in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

    adversis vulneribus,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

    judicibus cicatrices adversas ostendere,

    Cic. de Or. 2, 28:

    cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

    id. Verr. 5, 3:

    impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

    ascend the hill in front, Sall. J. 52:

    adversa signa,

    Liv. 30, 8:

    legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

    i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

    armenta egit Hannibal in adversos montes,

    Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

    qui timet his adversa,

    the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

    in adversum flumen contendere,

    Lucr. 4, 423:

    adverso feruntur flumine,

    id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

    adverso amne,

    Plin. 18, 6, 7, § 33;

    adverso Tiberi subvehi,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

    rate in secundam aquam labente,

    Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

    navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

    Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

    portus ex adverso urbi positus,

    Liv. 45, 10.—With gen.:

    Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

    Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

    cum ex adverso starent classes,

    Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

    et duo in adversum immissi per moenia currus,

    against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

    in adversum Romani subiere,

    Liv. 1, 12; 7, 23.—
    B.
    In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

    hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

    Plaut. Men. 5, 5, 1:

    advorsus nemini,

    Ter. And. 1, 1, 37:

    mentes improborum mihi infensae et adversae,

    Cic. Sull. 10:

    acclamatio,

    id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

    adversis auspiciis,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

    adversum omen,

    Suet. Vit. 8:

    adversissima auspicia,

    id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

    ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

    Cic. Off. 1, 26; cf.:

    adversi casus,

    Nep. Dat. 5:

    adversae rerum undae,

    a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

    quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

    Liv. 6, 40:

    adversus annus frugibus,

    id. 4, 12:

    valetudo adversa,

    i. e. sickness, id. 10, 32:

    adversum proelium,

    an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

    8, 31: adverso rumore esse,

    to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

    adversa subsellia,

    on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

    quīs omnia regna advorsa sint,

    Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

    neque est aliud adversius,

    Plin. 32, 4, 14, § 35.—
    * Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

    advorsa ejus per te tecta sient,

    Ter. Hec. 3, 3, 28:

    nihil adversi,

    Cic. Brut. 1, 4:

    si quid adversi accidisset,

    Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

    secunda felices, adversa magnos probant,

    Plin. Pan. 31;

    esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

    id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

    multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

    Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—
    C.
    In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.
    3.
    adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).
    A.
    Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

    ibo advorsum,

    Plaut. As. 2, 2, 29:

    facito, ut venias advorsum mihi,

    id. Men. 2, 3, 82:

    obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

    Plaut. Men. 3, 2, 22:

    adversus resistere,

    Nep. Pelop. 1, 3:

    nemo adversus ibat,

    Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

    solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    ei advorsum venimus,

    id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—
    B.
    Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.
    1.
    In a friendly sense.
    (α).
    Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

    adversus advocatos,

    Liv. 45, 7, 5:

    medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

    opposite to the patient, Cels. 3, 6:

    adversus Scyllam vergens in Italiam,

    Plin. 3, 8, 14, § 87:

    Lerina, adversum Antipolim,

    id. 3, 5, 11, § 79.—
    (β).
    In the presence of any one, before:

    egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

    Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

    immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

    what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

    mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

    Titin. ib. 232, 21:

    utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

    Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

    adversus ea consul... respondit,

    Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—
    (γ).
    In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

    repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

    will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

    quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

    id. 7, 32, 8.—
    (δ).
    Of demeanor toward one, to, toward:

    quonam modo me gererem adversus Caesarem,

    Cic. Fam. 11, 27, 11:

    te adversus me omnia audere gratum est,

    i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

    lentae adversum imperia aures,

    Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

    Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

    Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

    adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

    id. ib. 1, 28, 99 Beier:

    sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

    id. ib. 1, 11, 33:

    adversus merita ingratissimus,

    Vell. 2, 69, 5:

    summa adversus alios aequitas erat,

    Liv. 3, 33, 8:

    ob egregiam fidem adversus Romanos,

    id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

    beneficentiā adversus supplices utendum,

    Tac. A. 11, 17.— More rarely
    (ε).
    of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

    epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

    as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

    quasi adversus eos acquieverit sententiae,

    in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—
    2.
    In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

    advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

    Plaut. Truc. 4, 2, 48:

    advorsum te fabulare illud,

    against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

    stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

    Ter. Hec. 4, 1, 19:

    adversum leges, adversum rem publicam,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

    respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

    id. ib. 2, 3, 28, §

    69: me adversus populum Romanum possem defendere,

    id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

    gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

    Caes. B. C. 1, 46:

    adversus se non esse missos exercitus,

    Liv. 3, 66:

    bellum adversum Xerxem moret,

    Aur. Vict. Caes. 24, 3:

    copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

    Liv. 8, 2, 5:

    adversus vim atque injuriam pugnantes,

    id. 26, 25, 10 al.:

    T. Quintius adversus Gallos missus est,

    Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

    adversus profusionem in his auxilium est,

    Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

    frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

    Tac. A. 15, 64.— Trop.:

    egregium adversus tempestates receptaculum,

    Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

    advorsum divitias animum invictum gerebat,

    Sall. J. 43, 5:

    invictus adversum gratiam animus,

    Tac. A. 15, 21:

    adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

    Suet. Tib. 28:

    Adversus omnes fortis feras canis,

    Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

    fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

    Curt. 4, 14:

    infirmus adversum pecuniam,

    Aur. Vict. Caes. 9, 6:

    inferior adversus laborem,

    id. Epit. 40, 20.
    a.
    Adversus is rarely put after the word which it governs:

    egone ut te advorsum mentiar,

    Plaut. Aul. 4, 7, 9:

    hunc adversus,

    Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

    quos advorsum ierat,

    Sall. J. 101, 8.—
    b.
    It sometimes suffers tmesis:

    Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

    Caes. B. G. 6, 33:

    animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

    Sall. J. 58:

    animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

    id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

    in Galliam vorsus castra movere,

    Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

    Lewis & Short latin dictionary > adversa

  • 2 adverto

    ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., with in or dat.:

    illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

    Ter. Eun. 2, 3, 51:

    in quamcunque domus lumina partem,

    Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

    malis numen,

    Verg. A. 4, 611:

    huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

    Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—
    B.
    Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

    classem in portum,

    Liv. 37, 9 Drak.:

    terrae proras,

    Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

    Colchos puppim,

    Ov. H. 12, 23.— Absol.:

    profugi advertere coloni,

    landed, Sil. 1, 288;

    hence also transf. to other things: aequore cursum,

    Verg. A. 7, 196:

    pedem ripae,

    id. ib. 6, 386:

    urbi agmen,

    id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

    Scythicas advertitur oras,

    Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).
    II.
    Fig.
    A.
    Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

    si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

    Plaut. Mil. 1, 1, 39:

    nunc huc animum advortite ambo,

    id. ib. 3, 1, 169:

    advertunt animos ad religionem,

    Lucr. 3, 54:

    monitis animos advertite nostris,

    Ov. M. 15, 140:

    animum etiam levissimis rebus adverterent,

    Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

    ut animum advertant, ne quos offendant,

    Cic. Off. 2, 19, 68:

    adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

    Liv. 4, 45.—
    B.
    Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

    et hoc animum advorte,

    Plaut. Ps. 1, 3, 43:

    hanc edictionem,

    id. ib. 1, 2, 10:

    haec animum te advertere par est,

    Lucr. 2, 125:

    animum adverti columellam e dumis eminentem,

    Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

    Postquam id animum advertit,

    Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

    quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

    Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

    ut etiam possumus hinc animum advertere,

    as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

    postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

    Ter. Phorm. 5, 8, 16:

    animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

    Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

    quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

    Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

    qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

    attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

    donec advertit Tiberius,

    Tac. A. 4, 54:

    Zenobiam advertere pastores,

    id. ib. 12, 51:

    advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

    id. ib. 13, 54:

    quotiens novum aliquid adverterat,

    id. ib. 15, 30 al.:

    hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

    Plin. 8, 10, 10, § 29:

    ut multos adverto credidisse,

    id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

    animis advertite vestris,

    Verg. A. 2, 712:

    hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

    Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—
    C.
    To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

    gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

    Tac. A. 1, 41:

    octo aquilae imperatorem advertere,

    id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—
    D.
    To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

    non docet admonitio, sed advertit,

    i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

    advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 48.—
    E.
    Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

    in P. Marcium consules more prisco advertere,

    Tac. A. 2, 32:

    ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

    id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,
    1.
    adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).
    A.
    In gen.:

    solem adversum intueri,

    Cic. Somn. Scip. 5:

    Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

    Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

    antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

    Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

    quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

    Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

    L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

    in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

    adversis vulneribus,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

    judicibus cicatrices adversas ostendere,

    Cic. de Or. 2, 28:

    cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

    id. Verr. 5, 3:

    impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

    ascend the hill in front, Sall. J. 52:

    adversa signa,

    Liv. 30, 8:

    legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

    i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

    armenta egit Hannibal in adversos montes,

    Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

    qui timet his adversa,

    the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

    in adversum flumen contendere,

    Lucr. 4, 423:

    adverso feruntur flumine,

    id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

    adverso amne,

    Plin. 18, 6, 7, § 33;

    adverso Tiberi subvehi,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

    rate in secundam aquam labente,

    Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

    navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

    Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

    portus ex adverso urbi positus,

    Liv. 45, 10.—With gen.:

    Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

    Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

    cum ex adverso starent classes,

    Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

    et duo in adversum immissi per moenia currus,

    against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

    in adversum Romani subiere,

    Liv. 1, 12; 7, 23.—
    B.
    In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

    hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

    Plaut. Men. 5, 5, 1:

    advorsus nemini,

    Ter. And. 1, 1, 37:

    mentes improborum mihi infensae et adversae,

    Cic. Sull. 10:

    acclamatio,

    id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

    adversis auspiciis,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

    adversum omen,

    Suet. Vit. 8:

    adversissima auspicia,

    id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

    ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

    Cic. Off. 1, 26; cf.:

    adversi casus,

    Nep. Dat. 5:

    adversae rerum undae,

    a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

    quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

    Liv. 6, 40:

    adversus annus frugibus,

    id. 4, 12:

    valetudo adversa,

    i. e. sickness, id. 10, 32:

    adversum proelium,

    an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

    8, 31: adverso rumore esse,

    to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

    adversa subsellia,

    on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

    quīs omnia regna advorsa sint,

    Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

    neque est aliud adversius,

    Plin. 32, 4, 14, § 35.—
    * Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

    advorsa ejus per te tecta sient,

    Ter. Hec. 3, 3, 28:

    nihil adversi,

    Cic. Brut. 1, 4:

    si quid adversi accidisset,

    Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

    secunda felices, adversa magnos probant,

    Plin. Pan. 31;

    esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

    id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

    multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

    Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—
    C.
    In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.
    3.
    adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).
    A.
    Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

    ibo advorsum,

    Plaut. As. 2, 2, 29:

    facito, ut venias advorsum mihi,

    id. Men. 2, 3, 82:

    obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

    Plaut. Men. 3, 2, 22:

    adversus resistere,

    Nep. Pelop. 1, 3:

    nemo adversus ibat,

    Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

    solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    ei advorsum venimus,

    id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—
    B.
    Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.
    1.
    In a friendly sense.
    (α).
    Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

    adversus advocatos,

    Liv. 45, 7, 5:

    medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

    opposite to the patient, Cels. 3, 6:

    adversus Scyllam vergens in Italiam,

    Plin. 3, 8, 14, § 87:

    Lerina, adversum Antipolim,

    id. 3, 5, 11, § 79.—
    (β).
    In the presence of any one, before:

    egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

    Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

    immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

    what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

    mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

    Titin. ib. 232, 21:

    utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

    Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

    adversus ea consul... respondit,

    Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—
    (γ).
    In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

    repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

    will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

    quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

    id. 7, 32, 8.—
    (δ).
    Of demeanor toward one, to, toward:

    quonam modo me gererem adversus Caesarem,

    Cic. Fam. 11, 27, 11:

    te adversus me omnia audere gratum est,

    i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

    lentae adversum imperia aures,

    Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

    Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

    Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

    adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

    id. ib. 1, 28, 99 Beier:

    sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

    id. ib. 1, 11, 33:

    adversus merita ingratissimus,

    Vell. 2, 69, 5:

    summa adversus alios aequitas erat,

    Liv. 3, 33, 8:

    ob egregiam fidem adversus Romanos,

    id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

    beneficentiā adversus supplices utendum,

    Tac. A. 11, 17.— More rarely
    (ε).
    of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

    epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

    as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

    quasi adversus eos acquieverit sententiae,

    in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—
    2.
    In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

    advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

    Plaut. Truc. 4, 2, 48:

    advorsum te fabulare illud,

    against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

    stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

    Ter. Hec. 4, 1, 19:

    adversum leges, adversum rem publicam,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

    respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

    id. ib. 2, 3, 28, §

    69: me adversus populum Romanum possem defendere,

    id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

    gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

    Caes. B. C. 1, 46:

    adversus se non esse missos exercitus,

    Liv. 3, 66:

    bellum adversum Xerxem moret,

    Aur. Vict. Caes. 24, 3:

    copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

    Liv. 8, 2, 5:

    adversus vim atque injuriam pugnantes,

    id. 26, 25, 10 al.:

    T. Quintius adversus Gallos missus est,

    Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

    adversus profusionem in his auxilium est,

    Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

    frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

    Tac. A. 15, 64.— Trop.:

    egregium adversus tempestates receptaculum,

    Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

    advorsum divitias animum invictum gerebat,

    Sall. J. 43, 5:

    invictus adversum gratiam animus,

    Tac. A. 15, 21:

    adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

    Suet. Tib. 28:

    Adversus omnes fortis feras canis,

    Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

    fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

    Curt. 4, 14:

    infirmus adversum pecuniam,

    Aur. Vict. Caes. 9, 6:

    inferior adversus laborem,

    id. Epit. 40, 20.
    a.
    Adversus is rarely put after the word which it governs:

    egone ut te advorsum mentiar,

    Plaut. Aul. 4, 7, 9:

    hunc adversus,

    Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

    quos advorsum ierat,

    Sall. J. 101, 8.—
    b.
    It sometimes suffers tmesis:

    Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

    Caes. B. G. 6, 33:

    animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

    Sall. J. 58:

    animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

    id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

    in Galliam vorsus castra movere,

    Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

    Lewis & Short latin dictionary > adverto

  • 3 advorto

    ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., with in or dat.:

    illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

    Ter. Eun. 2, 3, 51:

    in quamcunque domus lumina partem,

    Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

    malis numen,

    Verg. A. 4, 611:

    huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

    Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—
    B.
    Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

    classem in portum,

    Liv. 37, 9 Drak.:

    terrae proras,

    Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

    Colchos puppim,

    Ov. H. 12, 23.— Absol.:

    profugi advertere coloni,

    landed, Sil. 1, 288;

    hence also transf. to other things: aequore cursum,

    Verg. A. 7, 196:

    pedem ripae,

    id. ib. 6, 386:

    urbi agmen,

    id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

    Scythicas advertitur oras,

    Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).
    II.
    Fig.
    A.
    Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

    si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

    Plaut. Mil. 1, 1, 39:

    nunc huc animum advortite ambo,

    id. ib. 3, 1, 169:

    advertunt animos ad religionem,

    Lucr. 3, 54:

    monitis animos advertite nostris,

    Ov. M. 15, 140:

    animum etiam levissimis rebus adverterent,

    Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

    ut animum advertant, ne quos offendant,

    Cic. Off. 2, 19, 68:

    adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

    Liv. 4, 45.—
    B.
    Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

    et hoc animum advorte,

    Plaut. Ps. 1, 3, 43:

    hanc edictionem,

    id. ib. 1, 2, 10:

    haec animum te advertere par est,

    Lucr. 2, 125:

    animum adverti columellam e dumis eminentem,

    Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

    Postquam id animum advertit,

    Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

    quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

    Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

    ut etiam possumus hinc animum advertere,

    as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

    postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

    Ter. Phorm. 5, 8, 16:

    animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

    Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

    quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

    Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

    qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

    attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

    donec advertit Tiberius,

    Tac. A. 4, 54:

    Zenobiam advertere pastores,

    id. ib. 12, 51:

    advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

    id. ib. 13, 54:

    quotiens novum aliquid adverterat,

    id. ib. 15, 30 al.:

    hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

    Plin. 8, 10, 10, § 29:

    ut multos adverto credidisse,

    id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

    animis advertite vestris,

    Verg. A. 2, 712:

    hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

    Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—
    C.
    To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

    gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

    Tac. A. 1, 41:

    octo aquilae imperatorem advertere,

    id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—
    D.
    To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

    non docet admonitio, sed advertit,

    i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

    advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 48.—
    E.
    Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

    in P. Marcium consules more prisco advertere,

    Tac. A. 2, 32:

    ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

    id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,
    1.
    adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).
    A.
    In gen.:

    solem adversum intueri,

    Cic. Somn. Scip. 5:

    Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

    Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

    antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

    Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

    quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

    Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

    L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

    in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

    adversis vulneribus,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

    judicibus cicatrices adversas ostendere,

    Cic. de Or. 2, 28:

    cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

    id. Verr. 5, 3:

    impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

    ascend the hill in front, Sall. J. 52:

    adversa signa,

    Liv. 30, 8:

    legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

    i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

    armenta egit Hannibal in adversos montes,

    Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

    qui timet his adversa,

    the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

    in adversum flumen contendere,

    Lucr. 4, 423:

    adverso feruntur flumine,

    id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

    adverso amne,

    Plin. 18, 6, 7, § 33;

    adverso Tiberi subvehi,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

    rate in secundam aquam labente,

    Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

    navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

    Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

    portus ex adverso urbi positus,

    Liv. 45, 10.—With gen.:

    Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

    Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

    cum ex adverso starent classes,

    Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

    et duo in adversum immissi per moenia currus,

    against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

    in adversum Romani subiere,

    Liv. 1, 12; 7, 23.—
    B.
    In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

    hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

    Plaut. Men. 5, 5, 1:

    advorsus nemini,

    Ter. And. 1, 1, 37:

    mentes improborum mihi infensae et adversae,

    Cic. Sull. 10:

    acclamatio,

    id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

    adversis auspiciis,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

    adversum omen,

    Suet. Vit. 8:

    adversissima auspicia,

    id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

    ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

    Cic. Off. 1, 26; cf.:

    adversi casus,

    Nep. Dat. 5:

    adversae rerum undae,

    a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

    quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

    Liv. 6, 40:

    adversus annus frugibus,

    id. 4, 12:

    valetudo adversa,

    i. e. sickness, id. 10, 32:

    adversum proelium,

    an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

    8, 31: adverso rumore esse,

    to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

    adversa subsellia,

    on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

    quīs omnia regna advorsa sint,

    Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

    neque est aliud adversius,

    Plin. 32, 4, 14, § 35.—
    * Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

    advorsa ejus per te tecta sient,

    Ter. Hec. 3, 3, 28:

    nihil adversi,

    Cic. Brut. 1, 4:

    si quid adversi accidisset,

    Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

    secunda felices, adversa magnos probant,

    Plin. Pan. 31;

    esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

    id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

    multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

    Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—
    C.
    In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.
    3.
    adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).
    A.
    Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

    ibo advorsum,

    Plaut. As. 2, 2, 29:

    facito, ut venias advorsum mihi,

    id. Men. 2, 3, 82:

    obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

    Plaut. Men. 3, 2, 22:

    adversus resistere,

    Nep. Pelop. 1, 3:

    nemo adversus ibat,

    Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

    solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    ei advorsum venimus,

    id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—
    B.
    Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.
    1.
    In a friendly sense.
    (α).
    Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

    adversus advocatos,

    Liv. 45, 7, 5:

    medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

    opposite to the patient, Cels. 3, 6:

    adversus Scyllam vergens in Italiam,

    Plin. 3, 8, 14, § 87:

    Lerina, adversum Antipolim,

    id. 3, 5, 11, § 79.—
    (β).
    In the presence of any one, before:

    egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

    Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

    immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

    what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

    mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

    Titin. ib. 232, 21:

    utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

    Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

    adversus ea consul... respondit,

    Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—
    (γ).
    In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

    repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

    will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

    quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

    id. 7, 32, 8.—
    (δ).
    Of demeanor toward one, to, toward:

    quonam modo me gererem adversus Caesarem,

    Cic. Fam. 11, 27, 11:

    te adversus me omnia audere gratum est,

    i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

    lentae adversum imperia aures,

    Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

    Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

    Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

    adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

    id. ib. 1, 28, 99 Beier:

    sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

    id. ib. 1, 11, 33:

    adversus merita ingratissimus,

    Vell. 2, 69, 5:

    summa adversus alios aequitas erat,

    Liv. 3, 33, 8:

    ob egregiam fidem adversus Romanos,

    id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

    beneficentiā adversus supplices utendum,

    Tac. A. 11, 17.— More rarely
    (ε).
    of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

    epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

    as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

    quasi adversus eos acquieverit sententiae,

    in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—
    2.
    In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

    advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

    Plaut. Truc. 4, 2, 48:

    advorsum te fabulare illud,

    against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

    stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

    Ter. Hec. 4, 1, 19:

    adversum leges, adversum rem publicam,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

    respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

    id. ib. 2, 3, 28, §

    69: me adversus populum Romanum possem defendere,

    id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

    gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

    Caes. B. C. 1, 46:

    adversus se non esse missos exercitus,

    Liv. 3, 66:

    bellum adversum Xerxem moret,

    Aur. Vict. Caes. 24, 3:

    copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

    Liv. 8, 2, 5:

    adversus vim atque injuriam pugnantes,

    id. 26, 25, 10 al.:

    T. Quintius adversus Gallos missus est,

    Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

    adversus profusionem in his auxilium est,

    Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

    frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

    Tac. A. 15, 64.— Trop.:

    egregium adversus tempestates receptaculum,

    Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

    advorsum divitias animum invictum gerebat,

    Sall. J. 43, 5:

    invictus adversum gratiam animus,

    Tac. A. 15, 21:

    adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

    Suet. Tib. 28:

    Adversus omnes fortis feras canis,

    Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

    fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

    Curt. 4, 14:

    infirmus adversum pecuniam,

    Aur. Vict. Caes. 9, 6:

    inferior adversus laborem,

    id. Epit. 40, 20.
    a.
    Adversus is rarely put after the word which it governs:

    egone ut te advorsum mentiar,

    Plaut. Aul. 4, 7, 9:

    hunc adversus,

    Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

    quos advorsum ierat,

    Sall. J. 101, 8.—
    b.
    It sometimes suffers tmesis:

    Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

    Caes. B. G. 6, 33:

    animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

    Sall. J. 58:

    animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

    id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

    in Galliam vorsus castra movere,

    Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

    Lewis & Short latin dictionary > advorto

  • 4 multo

    1.
    multō, adv., v. multus fin. B.
    2.
    multo (less correctly mulcto), āvi, ātum, 1, v. a. [1. multa], to punish one with any thing; used mostly of judicial punishment (class.; cf.:

    punio, animadverto): accusatorem multā et poenā multavit,

    Cic. Balb. 18, 42:

    vitia hominum atque fraudes damnis, ignominiis, vinculis, verberibus, exsiliis, morte multantur,

    id. de Or. 1, 43, 194:

    imperatorem deminutione provinciae,

    id. Prov. Cons. 15, 38.—With abl. of that with respect to which the punishment is inflicted:

    populos stipendio,

    to sentence them to pay, Cic. Balb. 18, 41:

    exsules bonis,

    id. Tusc. 5, 37, 106:

    aliquem pecuniā,

    to fine in a sum of money, Nep. Pel. 1, 3:

    agris,

    Cic. Agr. 2, 13, 34:

    Antiochum Asiā,

    id. Sest. 27, 58:

    sacerdotio,

    Suet. Caes. 1:

    publice armis multati privatis copiis juvere militem,

    Tac. H. 1, 66:

    poculo multabitur,

    Plaut. Stich. 5, 4, 43: aliquem votis (like damnare votis), lit., to punish with his vows, i. e. by granting the object of his vows, Naev. ap. Non. 462, 33:

    cum ab ipsā fortunā videat hujus consilia esse multata,

    Cic. Rab. Post. 1, 2:

    boves iniquitate operis (al. mulcare),

    to torment, Col. 2, 4, 6.—With dat. of the person for whose benefit:

    Veneri esse multatum,

    Cic. Verr. 2, 2, 8, § 21 (in Plaut. Stich. 3, 1, 19, Ritschl reads mulcaverit, but this seems to be corrupt; v. Ritschl ad h. l.).

    Lewis & Short latin dictionary > multo

  • 5 animadverto

    ănĭmadverto (archaic - vorto), ti, sum, 3, v. a. [contr. from animum adverto, which orthography is very freq. in the anteclass. period; cf. adverto, II. B.] (scarcely found in any poet beside Ter. and Verg.), to direct the mind or attention to a thing, to attend to, give heed to, to take heed, consider, regard, observe.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    alios tuam rem credidisti magis quam tete animum advorsuros,

    Ter. Phorm. 3, 1, 3:

    atque haec in bello plura et majora videntur timentibus, eadem non tam animadvertuntur in pace,

    Cic. Div. 2, 27:

    sed animadvertendum est diligenter, quae natura rerum sit,

    id. Off. 2, 20, 69:

    dignitas tua facit, ut animadvertatur quicquid facias,

    id. Fam. 11, 27, 7; Nep. Epam. 6, 2.—With ut, to think of:

    illud me non animadvertisse moleste ferrem, ut ascriberem, etc.,

    Cic. Fam. 5, 20, 5 (cf.:

    animos advertere, ne,

    Liv. 4, 45).—
    B.
    Esp., as t. t.
    1.
    Of the lictor, whose duty it was to give attention, to see, that the consul, when he appeared, should receive due homage (cf. Sen. Ep. 64; Schwarz ad Plin. Pan. 23, and Smith, Dict. Antiq., s. v. lictor):

    consul animadvertere proximum lictorem jussit,

    Liv. 24, 44 fin.
    2.
    Of the people, to whom the lictor gave orders to pay attention, to pay regard to:

    consule theatrum introeunte, cum lictor animadverti ex more jussisset,

    Suet. Caes. 80 Ruhnk.—
    II.
    Transf., as a consequence of attention.
    A.
    To remark, notice, observe, perceive, see (in a more general sense than above; the most usu. signif. of this word).
    a.
    With acc.:

    Ecquid attendis? ecquid animadvertis horum silentium?

    Cic. Cat. 1, 8, 20: utcumque animadversa aut existimata erunt, Liv. praef. med.:

    his animadversis,

    Verg. G. 2, 259; 3, 123 et saep.:

    Equidem etiam illud animadverto, etc.,

    Cic. Off. 1, 12, 37 Beier.:

    nutrix animadvertit puerum dormientem circumplicatum serpentis amplexu,

    id. Div. 1, 36, 79.—
    b.
    With acc. and inf.:

    postquam id vos velle animum advorteram,

    Ter. Phorm. 5, 8, 16:

    qui non animadverterit innocentes illos natos, etc.,

    Nep. Epam. 6, 3:

    turrim conlucere animadvertit,

    Tac. H. 3, 38.—
    c.
    With ind. quest.: quod quale sit, etiam in bestiis quibusdam animadverti potest, Cic.Am. 8, 27.—
    B.
    In a pregn. sense, to discern something, or, in gen., to apprehend, understand, comprehend, know (less freq. than the synn. cognoscere, intellegere, etc.):

    boni seminis sues animadvertuntur a facie et progenie,

    Varr. R. R. 2, 4, 4:

    nonne animadvertis, quam multi effugerint?

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    ut adsint, cognoscant, animadvertant, quid de religione... existimandum sit,

    id. ib. 1, 6, 14:

    animadverti enim et didici ex tuis litteris te, etc.,

    id. Fam. 3, 5.—
    C.
    To notice a wrong, to censure, blame, chastise, punish (cf. the Engl. phrase to attend to one, for to punish):

    Ea primum ab illo animadvortenda injuriast,

    deserves to be punished, Ter. And. 1, 1, 129 (animadvortenda = castiganda, vindicanda, Don.):

    O facinus animadvortendum,

    O crime worthy of punishment, id. ib. 4, 4, 28:

    animadvertenda peccata,

    Cic. Rosc. Am. 40:

    res a magistratibus animadvertenda,

    id. Caecin. 12:

    neque animadvertere neque vincire nisi sacerdotibus permissum = morte multare,

    to punish with death, Tac. G. 7.—Esp. freq. in judicial proceedings as t. t., constr. with in aliquem: qui institueras [p. 122] animadvertere in eos, Cic. Verr. 2, 2, 23:

    imperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie factum esse dicerent,

    id. Cat. 1, 12, 30:

    qui in alios animadvertisset indictā causā,

    id. Fam. 5, 2; so Sall. C. 51, 21; Liv. 1, 26:

    in Marcianum Icelum, ut in libertum, palam animadversum,

    Tac. H. 1, 46; 1, 68; 1, 85; 4, 49; Suet. Aug. 15; id. Tib. 61; id. Calig. 30; id. Galb. 20; Dig. 48, 19, 8 al.;

    hence, effect for cause, animadverti,

    to offend, be censurable, Cic. Or. 3, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > animadverto

  • 6 animadvorto

    ănĭmadverto (archaic - vorto), ti, sum, 3, v. a. [contr. from animum adverto, which orthography is very freq. in the anteclass. period; cf. adverto, II. B.] (scarcely found in any poet beside Ter. and Verg.), to direct the mind or attention to a thing, to attend to, give heed to, to take heed, consider, regard, observe.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    alios tuam rem credidisti magis quam tete animum advorsuros,

    Ter. Phorm. 3, 1, 3:

    atque haec in bello plura et majora videntur timentibus, eadem non tam animadvertuntur in pace,

    Cic. Div. 2, 27:

    sed animadvertendum est diligenter, quae natura rerum sit,

    id. Off. 2, 20, 69:

    dignitas tua facit, ut animadvertatur quicquid facias,

    id. Fam. 11, 27, 7; Nep. Epam. 6, 2.—With ut, to think of:

    illud me non animadvertisse moleste ferrem, ut ascriberem, etc.,

    Cic. Fam. 5, 20, 5 (cf.:

    animos advertere, ne,

    Liv. 4, 45).—
    B.
    Esp., as t. t.
    1.
    Of the lictor, whose duty it was to give attention, to see, that the consul, when he appeared, should receive due homage (cf. Sen. Ep. 64; Schwarz ad Plin. Pan. 23, and Smith, Dict. Antiq., s. v. lictor):

    consul animadvertere proximum lictorem jussit,

    Liv. 24, 44 fin.
    2.
    Of the people, to whom the lictor gave orders to pay attention, to pay regard to:

    consule theatrum introeunte, cum lictor animadverti ex more jussisset,

    Suet. Caes. 80 Ruhnk.—
    II.
    Transf., as a consequence of attention.
    A.
    To remark, notice, observe, perceive, see (in a more general sense than above; the most usu. signif. of this word).
    a.
    With acc.:

    Ecquid attendis? ecquid animadvertis horum silentium?

    Cic. Cat. 1, 8, 20: utcumque animadversa aut existimata erunt, Liv. praef. med.:

    his animadversis,

    Verg. G. 2, 259; 3, 123 et saep.:

    Equidem etiam illud animadverto, etc.,

    Cic. Off. 1, 12, 37 Beier.:

    nutrix animadvertit puerum dormientem circumplicatum serpentis amplexu,

    id. Div. 1, 36, 79.—
    b.
    With acc. and inf.:

    postquam id vos velle animum advorteram,

    Ter. Phorm. 5, 8, 16:

    qui non animadverterit innocentes illos natos, etc.,

    Nep. Epam. 6, 3:

    turrim conlucere animadvertit,

    Tac. H. 3, 38.—
    c.
    With ind. quest.: quod quale sit, etiam in bestiis quibusdam animadverti potest, Cic.Am. 8, 27.—
    B.
    In a pregn. sense, to discern something, or, in gen., to apprehend, understand, comprehend, know (less freq. than the synn. cognoscere, intellegere, etc.):

    boni seminis sues animadvertuntur a facie et progenie,

    Varr. R. R. 2, 4, 4:

    nonne animadvertis, quam multi effugerint?

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    ut adsint, cognoscant, animadvertant, quid de religione... existimandum sit,

    id. ib. 1, 6, 14:

    animadverti enim et didici ex tuis litteris te, etc.,

    id. Fam. 3, 5.—
    C.
    To notice a wrong, to censure, blame, chastise, punish (cf. the Engl. phrase to attend to one, for to punish):

    Ea primum ab illo animadvortenda injuriast,

    deserves to be punished, Ter. And. 1, 1, 129 (animadvortenda = castiganda, vindicanda, Don.):

    O facinus animadvortendum,

    O crime worthy of punishment, id. ib. 4, 4, 28:

    animadvertenda peccata,

    Cic. Rosc. Am. 40:

    res a magistratibus animadvertenda,

    id. Caecin. 12:

    neque animadvertere neque vincire nisi sacerdotibus permissum = morte multare,

    to punish with death, Tac. G. 7.—Esp. freq. in judicial proceedings as t. t., constr. with in aliquem: qui institueras [p. 122] animadvertere in eos, Cic. Verr. 2, 2, 23:

    imperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie factum esse dicerent,

    id. Cat. 1, 12, 30:

    qui in alios animadvertisset indictā causā,

    id. Fam. 5, 2; so Sall. C. 51, 21; Liv. 1, 26:

    in Marcianum Icelum, ut in libertum, palam animadversum,

    Tac. H. 1, 46; 1, 68; 1, 85; 4, 49; Suet. Aug. 15; id. Tib. 61; id. Calig. 30; id. Galb. 20; Dig. 48, 19, 8 al.;

    hence, effect for cause, animadverti,

    to offend, be censurable, Cic. Or. 3, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > animadvorto

  • 7 ulciscor

    ulciscor, ultus, 3, v. inch. dep. [etym. dub.].
    I.
    To avenge one's self on, take vengeance on, or punish for wrong done (very freq. and class.; cf.: vindico, punio, persequor).
    A.
    With a personal object:

    ego pol illum ulciscar hodie Thessalum veneficum, Qui, etc.,

    Plaut. Am. 4, 5, 9:

    ego illum fame, ego illum Siti, maledictis, malefactis, amatorem Ulciscar,

    id. Cas. 2, 1, 10:

    inimicos,

    id. Trin. 3, 1, 18:

    aliquem pro scelere,

    Caes. B. G. 1, 14:

    ulciscendi Romanos pro iis, quas acceperant, injuriis occasio,

    id. ib. 5, 38:

    odi hominem et odero: utinam ulcisci possem! sed illum ulciscentur mores sui,

    Cic. Att. 9, 12, 2:

    numquam illum res publica suo jure esset ulta,

    id. Mil. 33, 88:

    quos ego non tam ulcisci studeo, quam sanare,

    id. Cat. 2, 8, 17:

    quos intellegis non, ut per te alium, sed ut per alium aliquem te ipsum ulciscantur, laborare,

    id. Div. in Caecil. 6, 22:

    victos acerbius,

    Sall. J. 42, 4:

    Alphesiboea suos ulta est pro conjuge fratres,

    Prop. 1, 15, 15 (19):

    ulta pellicem,

    Hor. Epod. 3, 13; 5, 63; cf.:

    inimici ulciscendi causā,

    Cic. Inv. 2, 5, 18:

    ejus casūs, quem ulciscitur,

    Quint. 6, 1, 18.— Absol.:

    has tris ulciscendi rationes Taurus scriptas reliquit,

    Gell. 7, 14, 5.—
    B.
    To take revenge for, to avenge, punish injustice, wrongs, etc.;

    with a non-personal object: quā in re Caesar non solum publicas sed etiam privatas injurias ultus est,

    Caes. B. G. 1, 12:

    statuerunt, istius injurias per vos ulcisci,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9; id. Fam. 12, 1, 2:

    injurias rei publicae,

    id. Phil. 6, 1, 2:

    Etruscorum injurias bello,

    id. Rep. 2, 21, 38:

    cum alii ulcisci dolorem aliquem suum vellent,

    id. Sest. 20, 46:

    injuriam,

    id. Verr. 2, 1, 28, § 72:

    peccata peccatis et injurias injuriis,

    id. Inv. 2, 27, 81 al.; cf.:

    ultum ire injurias festinare,

    to proceed to revenge, to revenge, Sall. J. 68, 1:

    ultum ire scelera et injurias,

    Quint. 11, 1, 42:

    istius nefarium scelus,

    Cic. Verr. 2, 1, 27, § 68:

    patrui mortem,

    id. Rab. Perd. 5, 14:

    senis iracundiam,

    Ter. Phorm. 1, 4, 12:

    offensas tuas,

    Ov. Tr. 2, 134:

    barbaras Regum libidines,

    Hor. C. 4, 12, 8:

    illatum a Persis Graeciae bellum,

    Just. 2, 15, 13.—
    II.
    Transf., with the person to whom wrong has been done as the object, to take vengeance for, to avenge a person (much less freq. but class.):

    quos nobis poëtae tradiderunt patris ulciscendi causā supplicium de matre sumpsisse,

    Cic. Rosc. Am. 24, 66; Auct. Her. 1, 16, 26:

    caesos fratres,

    Ov. M. 12, 603:

    fratrem,

    id. ib. 8, 442:

    patrem justa per arma,

    id. F. 3, 710:

    numen utrumque,

    id. ib. 5, 574:

    cadentem patriam,

    Verg. A. 2, 576:

    quibus (armis) possis te ulcisci lacessitus,

    Cic. de Or. 1, 8, 32:

    se,

    id. Mil. 14, 38; id. Verr. 2, 4, 40, § 87; Plin. Ep. 8, 7, 2; Ov. M. 7, 397; id. P. 1, 8, 20:

    Hannibal se a transfugis ultus est,

    Front. Strat. 3, 16, 4.— Transf., of things:

    a ferro sanguis humanus se ulciscitur: contactum namque eo celerius subinde rubiginem trahit,

    Plin. 34, 14, 41, § 146.—With the two constructions combined:

    non hercle ego is sum, qui sum, ni hanc injuriam meque ultus pulcre fuero,

    Plaut. Men. 3, 2, 7.
    1.
    Act. collat. form ulcisco, ĕre: nisi patrem materno sanguine exanclando ulciscerem, Enn. ap. Non. 292, 16 (Trag. v. 184 Vahl.).—
    2.
    ulciscor, ci, in a passive signif.:

    quicquid sine sanguine civium ulcisci nequitur, jure factum sit,

    Sall. J. 31, 8: ob iras graviter ultas, graviter ultae, Liv 2, 17, 7; so,

    ultus,

    avenged, Val. Fl. 4, 753:

    ulta ossa patris,

    Ov. H. 8, 120.

    Lewis & Short latin dictionary > ulciscor

  • 8 vindico

    vindĭco (on account of a supposed derivation from venum - dico, also written vendĭco), āvi, ātum, 1 (collat. form, acc. to the 3d conj., VINDICIT, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1 fin.), v. a. [vim - dico, prop. to assert authority, viz. in a case where legal possession of a thing claimed is refused; hence, transf.], to lay legal claim to a thing, whether as one's own property or for its restoration to a free condition.
    I.
    Lit.: IN. IVS. DVCITO. NI IVDICATVM FACIT AVT QVIS ENDO EOM IVRE VINDICIT, i. e. eum in jure vindicat, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf., on the form of laying claim to disputed personal property, Gai Inst. 4, 16:

    vindicare sponsam in libertatem,

    Liv. 3, 45, 11; cf. id. 3, 48, 5; 3, 46, 7:

    puellam,

    id. 3, 46, 3:

    ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis,

    id. 3, 46, 8.—
    II.
    Transf., in gen. (freq. and class.; cf. assero).
    A.
    To lay claim to as one's own, to make a claim upon, to demand, claim, arrogate, assume, appropriate a thing:

    omnia non Quiritium sed sapientium jure pro suis vindicare,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    videor id meo jure quodam modo vindicare,

    id. Off. 1, 1, 2:

    Homerum... Chii suum vindicant,

    id. Arch. 8, 19:

    ortūs nostri partem patria vindicat,

    id. Off. 1, 7, 22:

    maximam partem quasi suo jure Fortuna sibi vindicat,

    id. Marcell. 2, 6:

    ceterarum rerum quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicat,

    id. Or. 19, 69:

    quod neque summi imperatores... sibi umquam vindicare sunt ausi,

    Quint. 1, prooem. §

    14: partem oneris tui mihi vindico,

    Plin. Ep. 6, 32, 2:

    majestatem sibi,

    id. Pan. 42, 1:

    partis sibi aequas potentiae,

    Suet. Tib. 50; id. Tit. 5; Sen. Ira, 3, 30, 3; id. Cons. Helv. 3, 9; id. Q. N. 1, 1, 10; Val. Max. 4, 3, 1; 5, 3, ext. 2; cf. Plin. Pan. 8, 2; Val. Max. 4, 5, 3: iniquissima haec bellorum condicio est; prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur, Tac. Agr. 27:

    victoriae majore parte ad se vindicatā,

    Liv. 44, 14, 8:

    decus belli ad se,

    id. 9, 43, 14:

    tanta tamen universae Galliae consensio fuit libertatis vindicandae, ut, etc.,

    should be maintained, vindicated, Caes. B. G. 7, 76:

    Trasimenum pro Tarsimeno multi auctores... vindicaverunt,

    have adopted, Quint. 1, 5, 13; so id. 1, 5, 26:

    vindicet antiquam faciem, vultusque ferinos Detrahat,

    reassume, Ov. M. 2, 523.— Poet., with inf.:

    vindicat hoc Pharius dextrā gestare satelles,

    Luc. 8, 675.—
    B.
    To place a thing in a free condition.
    1.
    In libertatem vindicare, to set free, to free, emancipate:

    in libertatem rem populi,

    Cic. Rep. 1, 32, 48:

    ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam,

    id. Brut. 58, 212:

    rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatem,

    i. e. to restore, id. Fam. 2, 5, 2:

    Galliam in libertatem,

    Caes. B. G. 7, 1:

    se et populum Romanum in libertatem,

    id. B. C. 1, 22.—
    2.
    To deliver, liberate, protect, defend:

    te ab eo vindico et libero,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9:

    nos a verberibus, ab unco, a crucis terrore neque res gestae neque acta aetas neque vestri honores vindicabunt?

    id. Rab. Perd. 5, 16:

    sapientia sola nos a libidinum impetu et formidinum terrore vindicat,

    id. Fin. 1, 14, 46:

    quin ab hoc ignotissimo Phryge nobilissimum civem vindicetis?

    id. Fl. 17, 40:

    aliquem a miseriis morte,

    id. Brut. 96, 329:

    a molestiā,

    id. Q. Fr. 1, 4, 2:

    a labore,

    id. Sull. 9, 26:

    domum suam a solitudine,

    id. de Or. 1, 45, 199:

    laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a silentio,

    rescue, id. ib. 2, 2, 7:

    sed ab hac necessitate egregie vos fortuna vindicat,

    Liv. 37, 54, 10:

    corpora a putrescendo (sal),

    Plin. 31, 9, 45, § 98:

    ebur a carie (vetus oleum),

    id. 15, 7, 7, § 32:

    capillum a canitie,

    id. 28, 11, 46, § 164:

    se non modo ex suspitione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone,

    Cic. Sull. 20, 59:

    perpetienda illa fuerunt, ut se aliquando ad suos vindicaret,

    might restore, id. Rab. Post. 9, 25:

    quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides,

    sets free, Ov. M. 11, 213:

    tandem absolutus vindicatusque est (reus),

    Plin. Ep. 4, 9, 1.—
    C.
    With respect to some wrong perpetrated (cf. ulciscor), to avenge, revenge, punish; to take vengeance on any one; make compensation for:

    omnia quae vindicaris in altero, sibi ipsi vehementer fugienda sunt,

    Cic. Verr. 2, 3, 2, § 4:

    maleficium in aliis vindicare,

    id. Sull. 6, 19:

    facinus in nullo etiam,

    id. Verr. 2, 3, 84, § 194:

    dolum malum et legibus,

    id. Off. 3, 15, 61. acerrime maleficia, id. Rosc. Am. 5, 12:

    consensionem improborum supplicio omni,

    id. Lael. 12, 43:

    eam rem quam vehementer,

    id. Quint. 7, 28:

    Ti. Gracchi conatus perditos,

    id. Off. 1, 30, 109:

    necem Crassi,

    Ov. F. 6, 468:

    offensas ense,

    id. Tr. 3, 8, 40:

    fortuita non civium tantummodo sed urbium damna principis munificentia vindicat,

    Vell. 2, 126, 4.— Impers. pass.:

    fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatum,

    Cic. Verr. 2, 5, 50, § 133:

    vindicandum in eos,

    Sall. J. 31, 18:

    vindicatum in eos, qui, etc.,

    id. C. 9, 4; cf.:

    in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuit, quo diligentius, etc.,

    Caes. B. G. 3, 16.—
    2.
    Transf. (after the analogy of ulcisci): vindicare se ab (de) aliquo, to revenge one's self upon one:

    se ab illo,

    Sen. Ben. 6, 5, 3:

    se de fortunā praefationibus,

    Plin. Ep. 4, 11, 14.— Pass.:

    quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicaretur,

    Flor. 3, 21, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > vindico

  • 9 proscribo

    prō-scrībo, psi, ptum, 3, v. a., to write before or in front of, to write over or upon, to inscribe.
    I.
    In gen. (post-Aug.):

    vultus voluntariā poenarum lege proscripti,

    written over, inscribed, Petr. 107.—
    II.
    In partic.
    A.
    To publish any thing by writing (freq. and class.):

    ut quo die esse oporteret idus Januarias, eo die Calendas Martias proscriberet,

    Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129:

    quam (legem) non is promulgavit, quo nomine proscriptam videtis,

    id. ib. 2, 5, 69, §

    177: non proscriptā neque edictā die,

    id. ib. 1, 54, 141:

    venationem,

    id. Att. 16, 4, 1:

    leges,

    Tac. A. 13, 51:

    versiculos per vias,

    Gell. 15, 4, 3.—
    (β).
    With obj.-clause:

    senatum Calendis velle se frequentem adesse, etiam Formiis proscribi jussit,

    Cic. Att. 9, 17, 1:

    proscribit se auctionem esse facturum,

    id. Quint. 4, 15; cf. Suet. Caes. 49.—
    B.
    To offer in writing any thing for sale, lease, or hire, or as to be sold by auction, to post up, advertise:

    proscribere palam sic accipimus, claris litteris, ut, etc.,

    Dig. 14, 3, 11:

    Racilius tabulam proscripsit, se familiam Catonianam venditurum,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 5:

    Claudius proscripsit insulam, vendidit,

    id. Off. 3, 16, 65.—
    C.
    To publish a person as having forfeited his property, to punish with confiscation, to confiscate one's property (cf. publico):

    quaero enim, quid sit aliud proscribere. Velitis, jubeatis, ut M. Tullius in civitate ne sit, bonaque ejus ut mea sint,

    Cic. Dom. 17, 43:

    Pompeium,

    to confiscate the estates gained by him, id. Agr. 2, 36, 99:

    vicinos,

    to confiscate the lands of one's neighbors, id. ib. 3, 4, 14:

    possessiones,

    id. ib.:

    bona,

    Plin. Ep. 8, 18, 5.—
    D.
    To proscribe, outlaw one, by hanging up a tablet with his name and sentence of outlawry, confiscation of goods, etc.:

    posteaquam victoria constituta est, cum proscriberentur homines, qui adversarii fuisse putabantur,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    victoriā Sullae parentes,

    Sall. C. 37, 9:

    modus proscribendi,

    Suet. Aug. 27.—Hence, P. a., as subst.: prōscriptus, i, an outlaw, one proscribed:

    contra legem Corneliam, quae proscriptum juvari vetat,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    proscriptorum liberos honores petere puduit,

    Plin. 7, 30, 31, § 117:

    in proscriptorum numero esse,

    Sall. C. 51, 33:

    bona proscriptorum,

    id. H. 1, 31 Dietsch.—
    2.
    Trop.:

    cujus pudoris dignitas in concione proscripta sit,

    has been brought into ill repute, rendered suspected, Petr. 106.

    Lewis & Short latin dictionary > proscribo

  • 10 penso

    penso, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [pendo], to weigh or weigh out carefully (not freq. till after the Aug. per.; not in Cic., for in Off. 2, 19, 68, conpensandum is the correct reading. Neither is it found in Plaut., Ter., Lucr., or Cæs.; syn.: pendo, expendo).
    I.
    Lit.:

    aurum,

    Liv. 38, 24; Sil. 4, 153; Col. 12, 51, 2:

    C. Gracchi caput auro pensatum,

    paid for with its weight in gold, Flor. 3, 15, 6:

    odores ac purpurae et auro pensanda,

    worth their weight in gold, Sen. Ep. 73, 5.—Prov.:

    pensare aliquem eādem trutinā,

    to weigh one in the same balance, judge one by the same standard, Hor. Ep. 2, 1, 29.—
    II.
    Transf.
    A.
    To counterbalance with any thing, to compensate, recompense, repay, make good, requite; for the usual compensare:

    exiguā turis impensā tanta beneficia pensaturi,

    Curt. 8, 5, 10:

    beneficia beneficiis,

    Sen. Ben. 3, 9, 3; Suet. Aug. 25:

    praematuram mortem immortali nominis sui memoriā,

    Vell. 2, 88, 3:

    vulnera et sanguis aviditate praedae,

    Tac. H. 3, 26 fin.; cf. id. ib. 4, 74; id. A. 2, 26: vicem alicujus, to supply the place of a thing, to compensate for a thing, Plin. 31, 8, 44, § 97;

    transmarinae res quādam vice pensatae,

    Liv. 26, 37:

    iter,

    to shorten the way, Luc. 9, 685.—
    B.
    To pay, repay, punish with any thing:

    nece pudorem,

    Ov. H. 2, 143:

    omnia uno ictu,

    Sen. Oedip. 936:

    nefarium concubitum voluntariā morte,

    Val. Max. 1, 8, 3.—
    2.
    To purchase with any thing:

    vitam auro,

    Sil. 2, 35:

    victoriam damno militis,

    Vell. 2, 115, 4.—
    C.
    To exchange for any thing:

    palatia caelo,

    Calp. Ecl. 4, 141:

    laetitiam moerore,

    Plin. 7, 40, 41, § 132.—
    D.
    To allay, quench:

    sitim,

    Calp. Ecl. 5, 111.—
    E.
    To weigh, ponder, examine, consider:

    ex factis, non ex dictis, amicos pensare,

    Liv. 34, 49:

    ad consilium pensandum temporis opus esse,

    id. 22, 51, 3; Curt. 3, 6, 3; 8, 2, 14; 7, 33, 2:

    singula animi consulta,

    id. 7, 8, 1:

    stat pensata diu belli sententia,

    Sil. 7, 223.

    Lewis & Short latin dictionary > penso

  • 11 animadvertō or -vortō or (older) animum advertō

        animadvertō or -vortō or (older) animum advertō (constr. as one word), tī, sus, ere    [animum + adverto], to direct the mind, give attention to, attend to, consider, regard, observe: tuam rem, T.: eadem in pace: sed animadvertendum est diligentius quae sit, etc.: animum advertere debere, qualis, etc., N.: ad mores hominum regendos, L.: illud animadvertisse, ut ascriberem, etc. consul animadvertere proximum lictorem iussit, to call attention to the consul's presence, L.—To mark, notice, observe, perceive, see, discern: horum silentium: puerum dormientem: quod quale sit: Postquam id vos velle animum advorteram, T.: innocentes illos natos, etc., N.: haec... utcumque animadversa aut existimata erunt, whatever attention or consideration be given, L.: his animadversis, V.: illud ab Aristotele animadversum, the fact observed by. — To attend to, censure, blame, chastise, punish: ea ab illo animadvortenda iniuria est, deserves to be punished, T.: O facinus animadvortendum, worthy of punishment, T.: vox... in quā nihil animadverti possit, there is nothing censurable: neque animadvertere... nisi sacerdotibus permissum, Ta.: verberibus in civīs, S.: si in hunc animadvertissem: cum animadversum esset in iudices.

    Latin-English dictionary > animadvertō or -vortō or (older) animum advertō

  • 12 vindicō (vend-)

        vindicō (vend-) āvī, ātus, āre    [vindex].—In law, to assert a claim to, demand formally, ask judgment for: puellam in posterum diem, i. e. to take charge of under bonds to appear the next day, L.: ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis, L.—To claim as one's own, make a claim upon, demand, claim, arrogate, assume, appropriate omnia iure pro suis vindicare: Homerum Chii suum vindicant: prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur, Ta.: victoriae maiore parte ad se vindicatā, L.: Galliae consensio fuit libertatis vindicandae, ut, etc., should be maintained, Cs.: antiquam faciem, reassume, O.—In the phrase, in libertatem vindicare, to claim for freedom, set free, free, emancipate: in libertatem rem populi: rem p. in veterem dignitatem ac libertatem, i. e. to restore: se et populum R. in libertatem, Cs.—To serve as champion, deliver, liberate, protect, defend, save: te ab eo: nos a verberibus: ab hac necessitate vos fortuna vindicat, L.: perpetienda illa fuerunt, ut se aliquando ac suos vindicaret, might protect: quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides, sets free, O.—To act as avenger, avenge, revenge, punish, take vengeance on, recompense: quo (perfugio), nisi vos vindicatis, utentur necessario: contionibus populum ad vindicandum hortari, S.: quae vindicaris in altero, tibi ipsi fugienda sunt: improborum consensionem supplicio omni: Ti. Gracchi conatūs perditos: necem Crassi, O.: fateor in civīs persaepe esse severe vindicatum: in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuit, Cs.

    Latin-English dictionary > vindicō (vend-)

  • 13 moneo

    mŏnĕo, ŭi, ĭtum, 2 ( inf. pres. pass. monerier, Plaut. Capt. 2, 3, 36; perf. subj. moneris pro monueris, Pac. ap. Non. 507, 24 sq.; cf. Trag. Rel. p. 66 Rib.; likewise: di monerint meliora, Pac. ap. Non. l. l. p. 74 Rib.), v. a. [causative from the root men; whence memini, q. v., mens, mentio; lit. to cause to think].
    I.
    Lit., to remind, put in mind of, bring to one's recollection; to admonish, advise, warn, instruct, teach (syn.: hortor, suadeo, doceo): bene mones; tute ipse cunctas, Enn. ap. Non. 469, 25 (Com. v. 3 Vahl.):

    ea (auctoritas) adhibeatur ad monendum non modo aperte, sed etiam acriter,

    Cic. Lael. 13, 44:

    melius nos Zenonis praecepta monent,

    Juv. 15, 107.—
    (β).
    Aliquem de re:

    oro, ut Terentiam moneatis de testamento,

    Cic. Att. 11, 16, 5; id. Q. Fr. 2, 3, 6.—
    (γ).
    Aliquem aliquid:

    Fabius ea me ex tuis mandatis monuit,

    Cic. Fam. 3, 3, 1:

    id ipsum, quod me mones,

    id. Att. 14, 19, 1:

    sed eos hoc moneo, desinant furere,

    id. Cat. 2, 9, 20:

    vos quo pauca monerem advocavi,

    Sall. C. 58, 3; id. H. 2, 96, 8.— Hence also in pass., moneri aliquid:

    ut moneatur semper servos homo officium suam,

    Plaut. Stich. 1, 2, 1:

    nec ea, quae ab eā (naturā) monemur, audimus,

    Cic. Lael. 24, 88; cf. infra. x.—
    (δ).
    Aliquem alicujus rei (post-Aug., and only in Tac.; cf.:

    admoneo, commonefacio): Caecina milites temporis ac necessitatis monet,

    Tac. A. 1, 67 Nipperd. ad loc.:

    Plancinam Augusta monuit Agrippinam insectandi,

    id. ib. 2, 43.—
    (ε).
    With ut, ne, or the simple subj.:

    monere te atque hortari, ut in rem publicam incumberes,

    Cic. Fam. 10, 1, 2:

    monet ut suspiciones vitet,

    Caes. B. G. 1, 20: moneo, praedico, ante denuntio, abstineant, manus Cic. Verr. 1, 12, 36:

    moneo obtestorque ut, etc.,

    Sall. J. 10, 3; 49, 2; id. H. 4, 61, 23:

    vos, ne amittatis, etc.,

    id. J. 31, 25:

    Macedonas monebat, ne multitudine hostium... moverentur,

    Just. 11, 13:

    quamquam edicto monuisset ne quis quietem ejus interrumperet,

    Tac. A. 4, 67 init.
    (ζ).
    With an object- or rel.-clause:

    (Caesar) monuit ejus diei victoriam in earum cohortium virtute constare,

    Caes. B. C. 3, 89, 4:

    moneret rationem frumenti esse habendam,

    Hirt. B. G. 8, 34:

    Cerealis propinquos monebat fortunam belli mutare, etc.,

    Tac. H. 5, 24:

    Arminius colligi suos et propinquare silvis monitos vertit,

    id. A. 1, 63:

    ultro struebantur qui monerent perfugere ad Germaniae exercitus,

    id. ib. 4, 67 fin.:

    Radamistum obpugnationem celerare,

    id. ib. 12, 46; 13, 37; 16, 11; id. H. 4, 33:

    si te unum illud monuerimus, artem sine assiduitate dicendi non multum juvare,

    Auct. Her. 1, 1, 1:

    moneo, quid facto opus sit,

    Ter. Ad. 3, 4, 65:

    res monet cavere, consultare,

    Sall. C. 52, 3:

    alio properare tempus monet,

    id. J. 19, 2.— Pass.:

    cum Nicanorem insidiari Piraeo a Dercillo moneretur,

    Nep. Phoc. 2, 4.—
    b.
    Of inanim. and abstr. subjects:

    res ipsa monebat tempus esse,

    Cic. Att. 10, 8, 1:

    (sol) caecos instare tumultus Saepe monet,

    Verg. G. 1, 464:

    immortalia ne speres, monet annus,

    Hor. C. 4, 7, 7:

    natura monet festinare,

    Plin. 18, 25, 60, § 227:

    ut monet ira,

    Sall. H. 2, 41, 8:

    ratio ipsa monet amicitias comparare,

    Cic. Fin. 1, 20, 66.—
    II.
    Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Without the accessory notion of reminding or admonishing, in gen., to teach, instruct, tell, inform, point out; also, to announce, predict, foretell:

    tu vatem, tu diva, mone,

    instruct thy bard, Verg. A. 7, 42:

    velut divinitus mente monitā,

    Liv. 26, 19:

    hoc moneas precor,

    Ov. F. 4, 247:

    amici somnio monitus,

    Suet. Aug. 91:

    reddebant parvuli, quae monebantur,

    what they were taught, Plin. Pan. 26:

    vates Helenus cum multa horrenda moneret,

    announced, foretold, Verg. A. 3, 712; cf.:

    ante sinistra cavā monuisset ab ilice cornix, etc.,

    id. E. 9, 15:

    quid augurales alites vel cantus monerent,

    Amm. 28, 1:

    recte monemur, causas non utique ab ultimo esse repetendas,

    Quint. 5, 10, 83.—
    B.
    To punish, chastise (only in Tacitus):

    puerili verbere moneri,

    Tac. A. 5, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > moneo

  • 14 objurgo

    ob-jurgo (old form objūrĭgo, Plaut. Trin. 1, 2, 30; 32), āvi, ātum, 1 ( part. pass. objurgatus, as a dep. in the act. signif.: Hirrius Curionem non mediocriter objurgatus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1), v. a., to chide, scold, blame, rebuke, reprove (freq. and class.; syn.: increpo, improbo, vitupero); constr. usually with acc. of the person or thing; post-class. also with dat.
    I.
    In gen.:

    objurgat is, qui id facit (i. e. jurgat) juste,

    Varr. L. L. 7, § 93 Müll.:

    Menelaus me objurgat, Enn. ap. Rufin. Fig. (Trag. v. 264 Vahl.): quod Chrysalus med objurgavit plurimis verbis malis,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 97:

    hanc,

    id. Trin. 2, 2, 74:

    objurgavit M. Caelium, sicut neminem umquam parens,

    Cic. Cael. 11, 25:

    monendi amici saepe sunt et objurgandi,

    id. Lael. 24, 88; 90:

    ne, in quo te objurgem, id ipsum videar imitari,

    id. Fam. 3, 8, 6:

    aliquem molli bracchio de aliquā re,

    moderately, id. Att. 2, 1, 6:

    cum objurgarer, quod nimiā laetitiā paene desiperem,

    id. Fam. 2, 9, 2.—With an abstract object:

    Caesar meam in rogando verecundiam objurgavit,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 10; 3, 1, 2, § 5:

    si objurgaret populi segnitiem,

    Quint. 6, 5, 8:

    fatum,

    Sen. Ep. 93, 1:

    naturam,

    id. ib. 107, 9.— Absol.:

    recte objurgat,

    Plaut. Curc. 1, 3, 15: sic objurgant, quasi oderint, Quint. 2, 2, 7:

    cum objurgamus, maledicimus,

    id. 3, 4, 3.—
    (β).
    With dat.: objurgo filium veteres dicebant; nos, objurgo filio, ut Graeci (sc. epitiman tini), Diom. p. 305 P.:

    objurgavi eos,

    Vulg. 2 Esdr. 13, 25.—With double acc.:

    objurgare haec me,

    Plaut. Merc. 1, 1, 46.—
    II.
    Transf.
    * A.
    To dissuade or deter one from any thing, by means of reproof:

    objurgans me a peccatis,

    Plaut. Trin. 3, 2, 54.—
    2.
    To urge in a tone of reproof, to exhort earnestly:

    quā (epistulā) me objurgas, ut firmior sim,

    Cic. Att. 3, 15, 1.—
    B.
    Objurgare aliquem aliquā re, to punish, chastise, correct a person with any thing, = ferire, plectere (postAug.):

    colaphis objurgare puerum,

    Petr. 34:

    verberibus,

    Sen. Ira, 3, 12, 6:

    flagris,

    Suet. Oth. 2:

    ferulis,

    id. Calig. 20:

    soleā rubrā,

    Pers. 5, 169: sestertio centies objurgatus, punished, i. e. fined, Sen. Ben. 4, 36, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > objurgo

  • 15 objurigo

    ob-jurgo (old form objūrĭgo, Plaut. Trin. 1, 2, 30; 32), āvi, ātum, 1 ( part. pass. objurgatus, as a dep. in the act. signif.: Hirrius Curionem non mediocriter objurgatus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1), v. a., to chide, scold, blame, rebuke, reprove (freq. and class.; syn.: increpo, improbo, vitupero); constr. usually with acc. of the person or thing; post-class. also with dat.
    I.
    In gen.:

    objurgat is, qui id facit (i. e. jurgat) juste,

    Varr. L. L. 7, § 93 Müll.:

    Menelaus me objurgat, Enn. ap. Rufin. Fig. (Trag. v. 264 Vahl.): quod Chrysalus med objurgavit plurimis verbis malis,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 97:

    hanc,

    id. Trin. 2, 2, 74:

    objurgavit M. Caelium, sicut neminem umquam parens,

    Cic. Cael. 11, 25:

    monendi amici saepe sunt et objurgandi,

    id. Lael. 24, 88; 90:

    ne, in quo te objurgem, id ipsum videar imitari,

    id. Fam. 3, 8, 6:

    aliquem molli bracchio de aliquā re,

    moderately, id. Att. 2, 1, 6:

    cum objurgarer, quod nimiā laetitiā paene desiperem,

    id. Fam. 2, 9, 2.—With an abstract object:

    Caesar meam in rogando verecundiam objurgavit,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 10; 3, 1, 2, § 5:

    si objurgaret populi segnitiem,

    Quint. 6, 5, 8:

    fatum,

    Sen. Ep. 93, 1:

    naturam,

    id. ib. 107, 9.— Absol.:

    recte objurgat,

    Plaut. Curc. 1, 3, 15: sic objurgant, quasi oderint, Quint. 2, 2, 7:

    cum objurgamus, maledicimus,

    id. 3, 4, 3.—
    (β).
    With dat.: objurgo filium veteres dicebant; nos, objurgo filio, ut Graeci (sc. epitiman tini), Diom. p. 305 P.:

    objurgavi eos,

    Vulg. 2 Esdr. 13, 25.—With double acc.:

    objurgare haec me,

    Plaut. Merc. 1, 1, 46.—
    II.
    Transf.
    * A.
    To dissuade or deter one from any thing, by means of reproof:

    objurgans me a peccatis,

    Plaut. Trin. 3, 2, 54.—
    2.
    To urge in a tone of reproof, to exhort earnestly:

    quā (epistulā) me objurgas, ut firmior sim,

    Cic. Att. 3, 15, 1.—
    B.
    Objurgare aliquem aliquā re, to punish, chastise, correct a person with any thing, = ferire, plectere (postAug.):

    colaphis objurgare puerum,

    Petr. 34:

    verberibus,

    Sen. Ira, 3, 12, 6:

    flagris,

    Suet. Oth. 2:

    ferulis,

    id. Calig. 20:

    soleā rubrā,

    Pers. 5, 169: sestertio centies objurgatus, punished, i. e. fined, Sen. Ben. 4, 36, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > objurigo

  • 16 parco

    parco, pĕperci, less freq. parsi (the former constantly in Cic. and Cæs., the latter ante-class. and post-Aug.: parcui, Naev. ap. Non. 153, 21, or Com. 69 Rib.; part. fut. parsurus, Liv. 26, 13, 16; Suet. Tib. 62:

    parciturus,

    Hier. Ep. 14, 2), parsum, and less correctly parcĭtum, 3, v. n. and a. [for sparco; Gr. sparnos, rare; cf. Engl. spare; but v. also paucus, parvus], to act sparingly, be sparing with respect to a thing, to spare; constr. usually with dat. or absol.; ante-class. also with acc.
    I.
    Lit.
    A.
    Of things (rare but class.).
    (α).
    With dat.:

    nihil pretio parsit, filio dum parceret,

    Plaut. Capt. prol. 32:

    operae meae,

    id. Mil. 4, 9, 3:

    te rogo sumptu ne parcas,

    Cic. Fam. 16, 4, 2:

    non parcam operae,

    id. ib. 13, 27, 1:

    nec impensae, nec labori, nec periculo parsurum,

    Liv. 35, 44:

    petit, ne cui rei parcat ad ea perficienda,

    Nep. Paus. 2, 5.—
    (β).
    Absol.:

    frumentum se exigue dierum XXX. habere, sed paulo etiam longius tolerare posse parcendo,

    Caes. B. G. 7, 71, 4.— Poet.:

    parcens = parcus: parcentes ego dexteras Odi (= parcius administrantes vinum, flores, etc.),

    Hor. C. 3, 19, 21.—
    (γ).
    With acc. (ante-class. and poet.):

    oleas,

    Cato, R. R. 58:

    pecuniam,

    Plaut. Curc. 3, 11:

    argenti atque auri memoras quae multa talenta, Gnatis parce tuis,

    spare, reserve for your children, Verg. A. 10, 532 Serv.—Prov.:

    qui parcit virgae odit filium,

    Vulg. Prov. 13, 24.—
    B.
    Of persons, to spare, have mercy upon, forbear to injure or punish (eccl. and late Lat.), usually with dat.:

    non pepercisti filio tuo,

    Vulg. Gen. 22, 16; id. 2 Pet. 2, 4 et saep.—
    II.
    Trop.
    A. (α).
    With dat.:

    tibi parce,

    Ter. Heaut. 1, 1, 112:

    justitia autem praecipit, parcere omnibus, consulere generi hominum,

    Cic. Rep. 3, 12: aedificiis omnibus publicis et privatis, id. Verr. 2, 4, 54, § 120:

    amicitiis et dignitatibus,

    id. Or. 26, 89; id. Phil. 2, 24, 59:

    non aetate confectis, non mulieribus, non infantibus pepercerunt,

    Caes. B. G. 7, 28:

    subjectis, sed debellare superbos,

    Verg. A. 6, 853:

    ne reliquis quidem nepotibus parsurus creditur,

    Suet. Tib. 62:

    alicujus auribus,

    i. e. to refrain from speaking on disagreeable topics, Cic. Quint. 12, 40; so,

    auribus et consuetudini,

    id. de Or. 3, 43, 170:

    valetudini,

    id. Fam. 11, 27, 1:

    famae,

    Prop. 1, 16, 11:

    oculis,

    i. e. to turn away one's eyes from an unpleasant sight, id. 4, 9, 35:

    luminibus,

    Tib. 1, 2, 33; Suet. Dom. 11:

    parcit Cognatis maculis similis fera,

    Juv. 15, 159.—
    (β).
    With in and acc. (ante-and post-class.):

    neque parcit in hostes,

    Lucr. 6, 399:

    parce in feminam,

    App. M. 1, p. 105, 39.—
    (γ).
    Absol. ( poet.):

    thyrso parcente ferit,

    i. e. lightly, Stat. Ach. 1, 572.—
    B.
    To abstain or refrain from doing a thing; to forbear, leave off, desist, stop, cease, let alone, omit (cf.: desino, mitto): meo labori non parsi, Cato ap. Fest. p. 242 Müll.; cf. Plaut. Ps. 1, 1, 3; id. Pers. 2, 5, 11; so,

    neque parcetur labori,

    Cic. Att. 2, 14, 2:

    auxilio,

    to make no use of proffered assistance, id. Planc. 35, 86:

    lamentis,

    Liv. 6, 3:

    bello,

    abstain from, Verg. A. 9, 656:

    hibernis parcebant flatibus Euri,

    id. G. 2, 339:

    parce metu,

    cease from, id. A. 1, 257.—
    (β).
    With inf., to refrain, forbear (not in class. prose):

    visere opera tua,

    Cato, R. R. 1, 1:

    hancine ego vitam parsi perdere,

    Ter. Hec. 3, 1, 2:

    proinde parce, sis, fidem ac jura societatis jactare,

    Liv. 34, 32:

    parcite, oves, nimium procedere,

    Verg. E. 3, 94:

    pias scelerare manus,

    id. A. 3, 42:

    defundere vinum,

    Hor. S. 2, 2, 58:

    ne parce dare,

    id. C. 1, 28, 23:

    parce postea paupertatem cuiquam objectare,

    App. Mag. 23, p. 289, 3; Aug. Ep. 43, 24:

    ori,

    to refrain from speaking, Vulg. Job, 7, 11.—
    * (γ).
    With acc.:

    parcito linguam in sacrificiis dicebatur, i. e. coërceto, contineto, taceto,

    Fest. p. 222 Müll.—
    * (δ).
    With ab, to desist from:

    precantes, ut a caedibus et ab incendiis parceretur,

    Liv. 25, 25, 6; so with abl. alone:

    caede,

    Aus. Epigr. 130, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > parco

  • 17 reddo

    red-do, dĭdi, dĭtum, 3 (old fut. reddibo = reddam, Plaut. Cas. 1, 41; id. Men. 5, 7, 49, acc. to Non. 476, 27; id. Fragm. ap. Non. 508, 9; pass. reddibitur, id. Ep. 1, 1, 22), v. a.
    I.
    Lit., to give back, return, restore (freq. and class.;

    syn. restituo): reddere est quod debeas ei cujus est volenti dare,

    Sen. Ben. 7, 19, 2:

    ut mihi pallam reddat, quam dudum dedi,

    Plaut. Men. 4, 2, 109; 4, 3, 5; cf.:

    potes nunc mutuam drachmam dare mihi unam, quam cras reddam tibi?

    id. Ps. 1, 1, 84;

    so corresp. to dare,

    id. ib. 1, 1, 89; id. Stich. 4, 1, 42:

    quid si reddatur illi, unde empta est,

    id. Merc. 2, 3, 83; id. Men. 3, 3, 21 sq.; Ter. Ad. 5, 9, 24 sq. et saep.; cf.

    the foll.: ea, quae utenda acceperis, majore mensurā, si modo possis, jubet reddere Hesiodus,

    Cic. Off. 1, 15, 48;

    so corresp. to accipere,

    id. Lael. 8, 26; 16, 58; id. Rep. 2, 5, 10; Sen. Ben. 1, 1, 13:

    accipe quod nunquam reddas mihi,

    Hor. S. 2, 3, 66; Verg. G. 4, 172; id. A. 8, 450 et saep.:

    si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto,

    I give it back and renounce it, Cic. Sull. 30, 84: Th. Redde argentum aut virginem. Ph. Quod argentum, quam tu virginem, me reposcis? Plaut. Curc. 5, 2, 14:

    ut (virginem) suis Restituam ac reddam,

    Ter. Eun. 1, 2, 67;

    so with restituere,

    Liv. 3, 68 al.; cf.:

    reddere alias tegulas, i. e. restituere,

    Plaut. Most. 1, 2, 29: obsides, Naev. ap. Non. 474, 19; so Caes. B. G. 1, 35; 1, 36; 6, 12:

    captivos,

    id. ib. 7, 90; Liv. 26, 50:

    ho mines,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 7 al.:

    corpora (mor tuorum),

    Verg. A. 11, 103; cf. id. ib. 2, 543:

    equos,

    Cic. Rep. 4, 2, 2; Suet. Aug. 38:

    suum cuique,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    hereditatem mulieri,

    id. Fin. 2, 18, 58:

    sive paribus paria redduntur,

    i. e. are set against, opposed to, id. Or. 49, 164:

    nosmet ipsos nobis reddidistis,

    id. Red. in Sen. 1, 1:

    redditus Cyri solio Phraates,

    Hor. C. 2, 2, 17:

    reddas incolumem, precor,

    id. ib. 1, 3, 7:

    ut te reddat natis carisque,

    id. S. 1, 1, 83:

    redditus terris Daedalus,

    Verg. A. 6, 18; cf.:

    patriis aris,

    id. ib. 11, 269:

    oculis nostris,

    id. ib. 2, 740:

    tenebris,

    id. ib. 6, 545:

    sed jam urbi votisque publicis redditus,

    Plin. Pan. 60, 1:

    ex magnā desperatione saluti redditus,

    Just. 12, 10, 1:

    quin tu primum salutem reddis, quam dedi,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 11:

    operam da, opera reddibitur tibi,

    id. Ep. 1, 1, 22; so id. Men. 4, 2, 101: cum duo genera liberalitatis sint, unum dandi beneficii, alterum reddendi, demus nec ne, in nostrā potestate est;

    non reddere viro bono non licet,

    Cic. Off. 1, 15, 48; so Sen. Ben. 1, 1 sq.; and cf. Plaut. Pers. 5, 1, 10:

    redde his libertatem,

    id. Poen. 5, 4, 17; so,

    Lyciis libertatem ademit, Rhodiis reddidit,

    Suet. Claud. 25:

    patriam,

    Liv. 5, 51 fin.:

    sibi ereptum honorem,

    Verg. A. 5, 342:

    conspectum,

    id. ib. 9, 262 al.:

    se ipse convivio reddidit,

    betook himself again to the banquet, returned, Liv. 23, 9 fin.:

    quae belua reddit se catenis,

    Hor. S. 2, 7, 71:

    se reddidit astris,

    Sil. 4, 119; so,

    lux terris,

    Verg. A. 8, 170:

    se iterum in arma,

    id. ib. 10, 684.—
    (β).
    Poet., with inf.:

    sua monstra profundo Reddidit habere Jovi,

    Stat. Th. 1, 616.—
    (γ).
    Absol. (rare and poet.), of a river:

    sic modo conbibitur, modo Redditur ingens Erasinus,

    is swallowed up... reappears, Ov. M. 15, 275. —
    II.
    Transf.
    1.
    To give up, hand over, deliver, impart, assign; to yield, render, give, grant, bestow, pay, surrender, relinquish, resign (syn.:

    trado, refero): Cincius eam mihi abs te epistulam reddidit, quam tu dederas,

    Cic. Att. 1, 20, 1; so,

    litteras (alicui),

    id. ib. 2, 1, 1; id. Fam. 2, 17, 1:

    litteras a te mihi reddidit stator tuus,

    id. ib. 2, 1, 1; Caes. B. C. 1, 1; 2, 20; 3, 33; Sall. C. 34, 3; cf.

    mandata,

    Suet. Tib. 16:

    pretium alicui pro benefactis ejus,

    Plaut. Capt. 5, 1, 20:

    hoccine pretii,

    id. As. 1, 2, 2; cf.:

    praemia debita (along with persolvere grates),

    Verg. A. 2, 537:

    cetera praemia (with dare),

    id. ib. 9, 254:

    primos honores,

    id. ib. 5, 347:

    gratiam alicui (for the usual referre gratiam),

    Sall. J. 110, 4:

    reddunt ova columbae,

    Juv. 3, 202:

    obligatam Jovi dapem,

    Hor. C. 2, 7, 17:

    o fortunata mors, quae naturae debita, pro patriā est potissimum reddita,

    Cic. Phil. 14, 12, 31; cf.:

    vitam naturae reddendam,

    id. Rep. 1, 3, 5; so, vitam. Lucr. 6, 1198:

    debitum naturae morbo,

    i. e. to die by disease, Nep. Reg. 1 fin.:

    lucem,

    Ov. Tr. 3, 3, 35:

    ultimum spiritum,

    Vell. 2, 14, 2; cf. id. 2, 22, 2; 2, 35 fin.;

    2, 87, 2: animam caelo,

    id. ib. 123 fin.; cf.

    animas (with moriuntur),

    Verg. G. 3, 495:

    hanc animam, vacuas in auras,

    Ov. P. 2, 11, 7:

    caute vota reddunto,

    to pay, offer, render, Cic. Leg. 2, 9, 22; so,

    vota,

    Verg. E. 5, 75; Just. 11, 10, 10:

    tura Lari,

    Tib. 1, 3, 34:

    liba deae,

    Ov. F. 6, 476:

    fumantia exta,

    Verg. G. 2, 194; Tac. H. 4, 53; cf.:

    graves poenas,

    i. e. to suffer, Sall. J. 14, 21:

    promissa viro,

    Verg. A. 5, 386 al.:

    tibi ego rationem reddam?

    will render an account, Plaut. Aul. 1, 1, 6; so,

    rationem,

    id. Trin. 2, 4, 114; Cic. Tusc. 1, 17, 38;

    v. ratio: animam a pulmonibus respirare et reddere,

    to give off, exhale, id. N. D. 2, 54, 136; cf.:

    ut tibiae sonum reddunt,

    give forth, Quint. 11, 3, 20; so,

    sonum,

    id. 9, 4, 40; 66; Sen. Ep. 108; Hor. A. P. 348:

    vocem,

    Verg. A. 3, 40; 7, 95; 8, 217 (with mugiit); Hor. A. P. 158:

    stridorem,

    Ov. M. 11, 608:

    murmura,

    id. ib. 10, 702:

    flammam,

    Plin. 37, 2, 11, § 36 et saep.; so,

    alvum,

    Cels. 2, 12, 2:

    bilem,

    id. 7, 23:

    sanguinem,

    to vomit, Plin. Ep. 5, 19, 6 (just before:

    sanguinem rejecit): urinam,

    Plin. 8, 42, 66, § 165:

    calculum,

    id. 28, 15, 61, § 217:

    catulum partu,

    Ov. M. 15, 379; cf.

    so of parturition,

    id. ib. 10, 513; id. H. 16, 46:

    fructum, quem reddunt praedia,

    yield, produce, Ter. Phorm. 4, 3, 75; Ov. P. 1, 5, 26; Col. 2, 16, 2; Pall. Febr. 9, 4; Plin. 18, 9, 20, § 87; cf. Tib. 2, 6, 22; Quint. 12, 10, 25:

    generi nostro haec reddita est benignitas,

    is imparted to, Plaut. Stich. 1, 3, 27; cf.: nulla quies est [p. 1539] Reddita corporibus primis, Lucr. 2, 96. — Hence, poet., redditum esse, in gen., = factum esse, esse:

    una superstitio, superis quae reddita divis,

    which is given, belongs to the gods, Verg. A. 12, 817:

    quibus et color et sapor una reddita sunt cum odore,

    Lucr. 2, 681; cf. id. 2, 228 Munro ad loc.; Juv. 1, 93; Orell. ad Hor. Ep. 2, 1, 216:

    neque iis petentibus jus redditur,

    is dispensed, granted, Caes. B. G. 6, 13:

    alicui jus,

    Quint. 11, 2, 50; cf.:

    alicui testimonium reddere industriae,

    id. 11, 1, 88:

    quod reliquum vitae virium, id ferro potissimum reddere volebant,

    to yield, sacrifice, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:

    quibus ille pro meritis... jura legesque reddiderat,

    had conferred upon it the power of self-jurisdiction, Caes. B. G. 7, 76; cf Liv. 9, 43, 23 Drak.:

    Lanuvinis sacra sua reddita,

    id. 8, 14:

    conubia,

    to bestow, grant, id. 4, 5:

    peccatis veniam,

    Hor. S. 1, 3, 75:

    nomina facto vera,

    to call by the right name, Ov. Tr. 3, 6, 36.— Hence,
    b.
    Jurid. t. t.:

    judicium,

    to appoint, grant, fix the time for a trial, Ter. Phorm. 2, 3, 57; Caes. B. C. 2, 18; Quint. 7, 4, 43; Tac. A. 1, 72:

    jus,

    to administer justice, pronounce sentence, id. ib. 6, 11; 13, 51; id. H. 3, 68; id. G. 12; Suet. Vit. 9 et saep.—
    2.
    To give up, yield, abandon to one that which has not been taken away, but only threatened or in danger:

    Thermitanis urbem, agros legesque suas reddere,

    Cic. Verr. 2, 2, 37, § 90 ( = relinquere, id. ib. 2, 2, 36, §

    88): Orestis leges suae redditae,

    left undisturbed, Liv. 33, 34, 6; 9, 43, 23 (cf. restituere); 29, 21, 7.—
    3.
    To give back, pay back; hence, to take revenge for, punish, inflict vengeance for:

    per eum stare quominus accepta ad Cannas redderetur hosti clades,

    Liv. 24, 17, 7:

    reddidit hosti cladem,

    id. 24, 20, 2:

    redditaque aequa Cannensi clades,

    id. 27, 49, 5.—
    4.
    To give back in speech or writing, i. e.
    a.
    To translate, render (syn.:

    converto, transfero): cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    verbum pro verbo,

    id. Opt. Gen. 5:

    verbo verbum,

    Hor. A. P. 133; cf. Ov. Tr. 5, 7, 54.—
    b.
    To repeat, declare, report, narrate, recite, rehearse (freq. in Quint.):

    ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis iisdem redderet, quibus cogitasset,

    Cic. Brut. 88, 301; cf. Quint. 10, 6, 3:

    sive paria (verba) paribus redduntur, sive opponuntur contraria,

    Cic. Or. 49, 164:

    reddere quae restant,

    id. Brut. 74, 258:

    tertium actum de pastionibus,

    Varr. R. R. 3, 17, 1:

    nomina per ordinem audita,

    Quint. 11, 2, 23:

    causas corruptae eloquentiae,

    id. 8, 6, 76:

    quid cuique vendidissent,

    id. 11, 2, 24:

    dictata,

    to repeat, rehearse, Hor. Ep. 1, 18, 14; id. S. 2, 8, 80:

    carmen,

    to recite, deliver, id. C. 4, 6, 43:

    cum talia reddidit hospes,

    Ov. M. 6, 330; Lucr. 2, 179:

    causam,

    id. F. 1, 278:

    insigne exemplum suo loco,

    Tac. H. 4, 67.—
    c.
    To answer, reply ( poet.):

    veras audire et reddere voces,

    Verg. A. 1, 409; 6, 689:

    Aeneas contra cui talia reddit,

    id. ib. 10, 530;

    2, 323: auditis ille haec placido sic reddidit ore,

    id. ib. 11, 251 et saep.; cf.

    responsa,

    id. G. 3, 491:

    responsum,

    Liv. 38, 9; 3, 60; Verg. A. 6, 672.—
    5.
    To give back or render a thing according to its nature or qualities; to represent, imitate, express, resemble ( poet. and in post - Aug. prose):

    quas hominum reddunt facies,

    Lucr. 6, 812:

    faciem locorum,

    Ov. M. 6, 122; 7, 752:

    lux aemula vultum Reddidit,

    gave back, reflected, Stat. Achill. 2, 191:

    formam alicujus,

    Sil. 3, 634:

    et qui te nomine reddet Silvius Aeneas,

    Verg. A. 6, 768; cf.:

    jam Phoebe toto fratrem cum redderet orbe,

    Luc. 1, 538:

    paternam elegantiam in loquendo,

    Quint. 1, 1, 6; 6, 3, 107; cf.:

    odorem croci saporemque,

    i. e. to smell and taste like saffron, Plin. 36, 23, 55, § 177:

    imaginem quandam uvae,

    id. 34, 12, 32, § 123:

    flammam excellentis purpurae et odorem maris,

    id. 35, 6, 27, § 46:

    Apelleā redditus arte Mentor,

    Mart. 11, 10, 2.—
    6.
    To give back, return a thing changed in some respect:

    senem illum Tibi dedo ulteriorem lepide ut lenitum reddas,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 31; cf.:

    quas tu sapienter mihi reddidisti opiparas opera tua,

    id. Poen. 1, 1, 4.— Hence, in gen.,
    7.
    To make or cause a thing to be or appear something or somehow; to render (very freq. and class.; cf.:

    facio, redigo): reddam ego te ex ferā fame mansuetem,

    Plaut. As. 1, 2, 19; id. Capt. 4, 2, 42:

    eam (servitutem) lenem reddere,

    id. ib. 2, 5, 1: tutiorem et opulentiorem vitam reddere, Cic. Rep. 1, 2, 3:

    haec itinera infesta reddiderat,

    Caes. B. C. 3, 79:

    aliquem insignem,

    Verg. A. 5, 705:

    obscuraque moto Reddita forma lacu est,

    dimmed by the disturbance of the water, Ov. M. 3, 476:

    homines ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos,

    Cic. Inv. 1, 2, 2: omnes Catilinas Acidinos postea reddidit, has made all the Catilines seem to be Acidini, i. e. patriots, in comparison with himself, id. Att. 4, 3, 3:

    aliquid perfectum,

    Plaut. As. 1, 1, 109:

    aliquid effectum,

    to accomplish, id. Ps. 1, 3, 152; 1, 5, 116; 5, 2, 14:

    omne transactum,

    id. Capt. 2, 2, 95:

    actum,

    id. Trin. 3, 3, 90:

    dictum ac factum,

    Ter. Heaut. 4, 5, 12.— With ut and subj.:

    hic reddes omnia Quae sunt certa ei consilia incerta ut sient,

    Ter. And. 2, 3, 15.— Pass. = fieri scripsit fasciculum illum epistularum totum sibi aquā madidum redditum esse, Cic. Q. Fr. 2, 12, 4; Just. 16, 4, 6; 22, 7, 2:

    per sudorem corpus tantum imbecillius redditur,

    Cels. 3, 3, 19; cf. Just. 29, 4, 3; 42, 5, 4; 44, 1, 10; Flor. 3, 5, 17; Val. Max. 4, 3 prooem.; Lact. 4, 26, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > reddo

  • 18 visito

    vīsĭto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [viso].
    I.
    To see (ante- and post-class.):

    quia te non visitavi,

    Plaut. Pers. 1, 1, 20:

    aliquem,

    id. Curc. 2, 3, 64; id. Ep. 4, 1, 12; 4, 1, 24:

    ignotā facie, quae non visitata sit,

    id. Trin. 3, 3, 37 Ritschl N. cr.:

    immanis forma visitata,

    App. M. 4, p. 151, 8:

    signa,

    visible, Vitr. 9, 4; Flor. 9 init.
    II.
    To go to see, to visit any one (rare but class.):

    cum visitasset hominem Carneades,

    Cic. Fin. 5, 31, 94:

    aliquem,

    Suet. Claud. 35; id. Tib. 11; id. Ner. 34; Hier. Ep. 7, 1.—
    III.
    To punish (eccl. Lat.), Vulg. Psa. 88, 33; id. Jer. 14, 10; id. Lev. 18, 25.—Also neutr.:

    super his,

    Vulg. Jer. 9, 9.—
    IV.
    To send, judicially, super vos malitiam, Vulg. Jer. 23, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > visito

См. также в других словарях:

  • punish — punish, chastise, castigate, chasten, discipline, correct mean to inflict pain, loss, or suffering upon a person for his sin, crime, or fault. Punish implies imposing a penalty for violation of law, disobedience of authority, or intentional… …   New Dictionary of Synonyms

  • One Take Radio Sessions — EP by Mark Knopfler Released June 21, 2005 …   Wikipedia

  • One Life to Live miscellaneous characters — The following are minor or recurring characters from the American soap opera One Life to Live. Contents 1 Kimberly Andrews 2 Nigel Bartholomew Smythe …   Wikipedia

  • punish — pun|ish [ˈpʌnıʃ] v [T] [Date: 1300 1400; : Old French; Origin: punir, from Latin punire, from poena; PAIN1] 1.) to make someone suffer because they have done something wrong or broken the law →↑punishment, punitive ↑punitive ▪ Smacking is not an… …   Dictionary of contemporary English

  • punish — I (Roget s IV) v. Syn. discipline, correct, chastise, chasten, castigate, penalize, sentence, train, reprove, scold, lecture, fine, incarcerate, imprison, immure, expel, execute, exile, behead, hang, electrocute, dismiss, disbar, disbench,… …   English dictionary for students

  • Punish the Monkey — Infobox Single Name = Punish the Monkey Artist = Mark Knopfler from Album = Kill To Get Crimson B side = Released = 2007 Format = Download Recorded = Genre = Rock Length = Label = Writer = Mark Knopfler Producer = Certification = Chart position …   Wikipedia

  • punish — 01. When her parents [punish] her, they usually send her to her room for a time out. 02. I can t [punish] my child for telling the truth about breaking the CD player. 03. The hockey player s 4 game suspension is sufficient [punishment] for the… …   Grammatical examples in English

  • punish — verb Etymology: Middle English punisshen, from Anglo French puniss , stem of punir, from Latin punire, from poena penalty more at pain Date: 14th century transitive verb 1. a. to impose a penalty on for a fault, offense, or violation b. to… …   New Collegiate Dictionary

  • One Thousand and One Nights — Arabian Nights redirects here. For other uses, see Arabian Nights (disambiguation). For other uses, see One Thousand and One Nights (disambiguation). Arab World …   Wikipedia

  • One-Eyed Jacks — For other uses, see One eyed jack (disambiguation) One Eyed Jacks One Eyed Jacks promotional poster Directed by Marlon Brando …   Wikipedia

  • punish — v 1. penalize, discipline, take disciplinary action; sentence, imprison, lock up, Sl. send up river, Sl. throw the book at, Inf. come down hard on, fine, amerce, mulct; correct, admonish, reprove, chasten, chastise; castigate, criticize, scold,… …   A Note on the Style of the synonym finder

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»